Το Παραμύθι του Χρυσοχόου.

Παλιότερα, σχεδόν όλα τα αγαθά είχαν κάποια ανταλλακτική αξία. Απλά θα έπρεπε να είναι φορητά και οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι θα μπορούσαν αργότερα να τα ανταλλάξουν με κάτι που χρειάζονται, όπως τροφή, ρουχισμό ή στέγη. Κοχύλια, σπόροι, πέτρες και πούπουλα έχουν χρησιμοποιηθεί ως χρήματα. Ο χρυσός και το ασήμι ήταν ελκυστικά, μαλακά και εύκολα στην επεξεργασία. Έτσι κάποιοι πολιτισμοί έγιναν ειδικοί σε αυτά τα μέταλλα. Οι χρυσοχόοι διευκόλυναν το εμπόριο δημιουργώντας τα νομίσματα, τυποποιημένα κομμάτια μετάλλου με συγκεκριμένο βάρος και καθαρότητα. Ο χρυσοχόος όμως χρειαζόταν ένα θησαυροφυλάκιο για τον χρυσό του. Σύντομα οι συμπολίτες του, του χτυπούσαν την πόρτα για να τους φυλάξει και τα δικά τους νομίσματα και αντικείμενα αξίας. Έτσι, ο χρυσοχόος είχε νοικιάσει όλα τα ράφια στο θησαυροφυλάκιό του, και είχε κάποια έσοδα από αυτή την επιχείρηση ενοικίασης. Τα χρόνια πέρασαν, και ο χρυσοχόος έκανε μια σημαντική παρατήρηση: Οι καταθέτες σπάνια έκαναν ανάληψη του χρυσού τους, και όταν το έκαναν, ποτέ δεν έρχονταν όλοι ταυτόχρονα. Αυτό συνέβαινε επειδή οι αποδείξεις που έπαιρναν όταν κατέθεταν χρυσό, ανταλλάσσονταν στην αγορά σαν να ήταν ο ίδιος ο χρυσός. Τα χάρτινα χρήματα ήταν πολύ πιο βολικά από τα βαριά νομίσματα, και ο κόσμος μπορούσε απλά να γράφει το ποσόν, αντί να μετράει ένα-ένα τα νομίσματα για κάθε συναλλαγή. Στο μεταξύ, ο χρυσοχόος είχε και μια άλλη επιχείρηση. Δάνειζε τον χρυσό του, χρεώνοντας τόκο. Και καθώς οι βολικές επιταγές έγιναν ευρέως αποδεκτές οι πελάτες του προτιμούσαν να παίρνουν τα δάνειά τους σε επιταγές αντί για χρυσό. Καθώς η βιομηχανία αναπτύσσονταν, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζητούσαν δάνεια από τον χρυσοχόο. Αυτό έδωσε στον χρυσοχόο μια ακόμα καλύτερη ιδέα. Ήξερε ότι ελάχιστοι καταθέτες ζητούσαν πίσω τον χρυσό τους. Έτσι σκέφτηκε να δίνει δάνεια κόβοντας επιταγές που θα αντιστοιχούσαν στο χρυσό των καταθετών του και όχι μόνο στο δικό του χρυσό. Εφόσον τα δάνεια εξοφλούνταν, οι καταθέτες δεν θα καταλάβαιναν τίποτα. Και ο χρυσοχόος, περισσότερο τραπεζίτης απ' ότι τεχνίτης πλέον, θα κέρδιζε πολύ περισσότερα απ' ότι εάν δάνειζε μόνο το δικό του χρυσό. Για χρόνια, ο χρυσοχόος πλούτιζε από τους τόκους των καταθέσεων άλλων. Γινόταν όλο και πιο πλούσιος από τους συμπολίτες του, και το επιδείκνυε. Άρχισαν να δημιουργούνται υποψίες ότι ξόδευε τα χρήματα των πελατών του. Οι καταθέτες του τον απείλησαν ότι θα πάρουν πίσω όλο το χρυσό τους αν δεν τους εξηγούσε πώς απέκτησε τον πλούτο του. Ο χρυσοχόος αποκαλύφθηκε, αλλά παραδόξως δεν καταστράφηκε. Η ιδέα του βασιζόταν στην εξαπάτηση, αλλά τελικά δούλεψε ρολόι. Οι καταθέτες δεν είχαν χάσει τίποτα. Ο χρυσός τους ήταν όλος ασφαλής. Αντί να πάρουν πίσω τον χρυσό τους, οι καταθέτες απαίτησαν από τον χρυσοχόο, που ήταν πλέον ο τραπεζίτης τους, να δίνει και σε αυτούς ένα μερίδιο απ' τους τόκους.